§2.
Наверно, вы уже сами заметили, что:
-O окончание
существительных (кто? что? — kio?)
-A окончание прилагательных (какой?
какая? — kia?)
Во множественном числе добавляется окончание -J: magazeno “Sportaj varoj”, praktikaj rezultoj, ekonomiaj problemoj, muzikaj notoj, junaj pioniroj, jhargonaj frazoj, kulinariaj receptoj.
Порядок слов в эсперанто довольно свободный, поэтому будьте внимательны к окончаниям: roza aromo, rozo aroma, magnetofona kasedo, magnetofono kaseda.
§3. Предлог DE переводится родительным падежом (кого? чего?):klimato de Afriko, orbito de sputniko, programo de la koncerto, redakcio de la gazeto, reghisoro de la filmo, sekretoj de la franca kulinario, ukazo de la prezidento de Rusio, ehho de muzikaj akordoj, automobilo de la direktoro de la fabriko.
§4.
LA — определённый артикль. Он
употребляется так же, как и
английский “the”, французские
“le,la,les” или немецкие “der,die,das”. На
русский язык не переводится. Если
Вы затрудняетесь в использовании
артикля, то лучше не употребляйте
его в первое время, но имейте в виду,
что он существует.
§5.
Глагол-связка ESTAS в
эсперанто не пропускается:
Aleksandro
Pushkin estas genia rusa poeto. Kievo estas politika centro de
Ukrajnio. Direktoro estas chefo(шеф,глава) de
firmao. Prezidento estas chefo de respubliko. Triumfa arko estas
historia monumento. Heroo (герой) estas brava,
kuragha persono. Sinuso estas trigonometria funkcio. Kio estas
atletiko? — Atletiko estas sporto. Kio estas ABC? (читай:
а-бо-цо) — ABC estas alfabeto. Kio estas tri? — Tri
estas cifero. Kia estas heroo? Kio estas prezidento?
§6.
Глаголы в неопределённой форме имеют
окончание -I, (что
делать? что сделать? — kion fari?): sidi,
vidi, reklami, rekomendi и т.д., а в настоящем времени
окончание -AS (что
делаю,делаешь,делают? — kion faras?): Generaloj
sidas, oficiroj komandas, soldatoj atakas. Maria telefonas. Petro
sportas. Esperantistoj vojaghas. Televizio informas. Ingheniero
projektas. La magazeno pauzas, ne funkcias. La studentoj
diskutas.
§7. Личные местоимения (кто? - kiu?): mi-я, vi-ты,вы, li-он, shi-она, ghi-оно, ni-мы, ili-они. Mi vidas Я вижу. Vi vidas Ты видишь. Li vidas Он видит. Ni volas Мы хотим. Vi volas Вы хотите. Ili volas Они хотят. Kiu volas vidi?
§8.
Союз KAJ = И
prozo kaj poezio, teorio kaj praktiko, planoj
kaj projektoj, damoj kaj kavaliroj. Pushkin kaj Lermontov estas
rusaj poetoj. Futbalo kaj hokeo estas sporto. Autobusoj,
trolebusoj kaj metroo estas transporto. Gramatiko kaj matematiko
estas teorioj. Vi estas brava kaj eleganta.
§9. Приставка
MAL- означает противоположность
по смыслу:
malkuragha трусливый, maljuna старый, malnova старый,
bona хороший |
> | malbona плохой, | maldekstra левый, |
bela красивый |
> | malbela безобразный, | malplena пустой, |
multe много |
> |
malmulte мало, |
malsata голодный, |
amiko друг |
> | malamiko враг, | malfermi открыть, |
granda большой |
> | malgranda маленький, | malforta слабый, |
varma горячий |
> | malvarma холодный, | mallonga короткий, |
dolcha сладкий |
> | maldolcha горький, | malsana больной, |
richa богатый |
> | malricha бедный, | malgaja грустный. |
# Вопрос на
засыпку: из чего получились слова в
правой колонке?
§10. Суффикс -IN- означает принадлежность к женскому полу: amikino подруга, studentino студентка, heroino героиня, poetinо поэтесса,
patro
отец |
> |
patrino мать, |
edzino жена |
filo
сын |
> |
filino дочь, |
virino женщина |
frato
брат |
> |
fratino сестра |
bovino корова |
koko
петух |
> |
kokino курица |
direktorino
директриса |
§11.
Окончание производных наречий -E
(как? где? когда?): bone хорошо, nove по-новому,
bele красиво, hhore хором, forte сильно,
elegante элегантно, muzike музыкально, naive наивно,
longe долго, kritiki serioze, strange reklami, absolute
nova, aktive propagandi.
#
УПРАЖНЕНИЕ. Добавьте окончания
-O, -A, -E, -I к следующим корням:
sport-, inform-, interes-, praktik-, fot-, reklam-, organiz-,
kritik-, telefon-, skandal-, simpati-. Что эти
слова означают?