Kiel dum malnovaj tempoj
Al Eupatoro, civitano el Tebo kaj korbisto, kiu
sidante sur korteto plektis siajn korbojn, alkuris
lia najbaro Filagoro kaj vokis jam de malproksime:
"Eupatoro, Eupatoro, lasu viajn korbojn kaj
auskultu! Okazas teruraj aferoj!"
"Kie brulas?" demandis Eupatoro kaj
shajnis, ke li volas levighi. "Tio estas pli
malbona ol fajro," diris Filagoro. "Chu vi
scias, kio okazis? Oni.volas akuzi nian armeestron
Nikomahhon! Iuj diras, ke li estas akuzata pri
intrigoj kun Tesalanoj, kaj aliaj asertas, ke oni
riprochas al li iajn rilatojn kun la Partio de
Malkontentuloj. Venu tuj, ni amasighas sur la
placo!"
"Kaj kion mi tie faru?" demandis
Eupatoro hezite.
"Ghi estas ekstreme grava," parolis
Filagoro. "Jam estas tie multaj oratoroj; unuj
asertas, ke li estas senkulpa, kaj la aliaj diras, ke
li estas kulpa. Venu auskulti ilin!"
"Atendu," diris Eupatoro, "nur kiam
mi finfaros la korbeton. Kaj diru al mi, pri kio
propre tiu Nikomahho estas kulpigata?"
"Ghuste tion oni ne scias," diris la
najbaro. "Oni diras tion kaj alion, sed la oficialaj
lokoj silentas, char la enketado ne estas ankorau
finita. Sed sur la placo estas tumulto, io vidinda
por vi! Kelkaj krias, ke Nikomahho estas senkulpa -
"
"Atendu iom; kiel ili povas krii, ke li estas
senkulpa, kiam ili ne scias tute certe, pri kio li
estas akuzata?"
"Estas egale; chiu ion audis kaj parolas nur
pri tio, kion li audis. Chiu rajtas paroli pri la
auditajho, chu? Mi kredus, ke Nikomahho volis nin
perfidi al Tesalanoj; iu tion tie diris kaj rakontis,
ke iu lia konato vidis ian leteron. Sed iu homo diris,
ke ghi estas komploto kontrau Nikomahho kaj ke li
sclas pri tio parolindajhojn - Onidire ankau en tion
estas implikita la registaro de la komunumo. Chu vi
audas, Eupatoro? Nun estas demando -"
"Atendu," diris la korbisto. "Nun
estas demando: chu la leghoj, kiujn ni donis al ni,
estas bonaj au malbonaj? Chu pri tio parolis iu sur
la placo?"
"Ne, sed ne pri tio temas; temas pri
Nikomahho."
"Kaj chu diras iu sur la placo, ke la
oficistoj, kiuj enketas Nikomahhon, estas malbonaj
kaj maljustaj?"
"Ne, pri tio oni tute ne parolis."
"Do, pri kio oni parolis?"
"Mi diras ja tion al vi: pri tio, chu
Nikomahho estas kulpa au senkulpa."
"Audu, Filagoro, se via edzino disputus kun
viandisto, ke li ne donis al shi ghustan funton da
viando, kion vi faros?"
"Mi helpos al mia edzino."
"Ba ne; vi rigardos, chu la viandisto havas
bonan pezilon."
"Tion mi scias ankau sen vi, homo."
"Do vi vidas. Kaj poste vi rigardos, chu la
pesilo estas en ordo."
"Ankau tion vi ne bezonas diri al mi,
Eupatoro."
"Mi ghojas. Kaj kiam la pezilo kaj pesilo
estas en ordo, vi rigardos, kiom pezas tiu peco da viando,
kaj vi tuj vidas, chu pravas la viandisto au via
edzino. Estas strange, Filagoro, ke la homoj estas
pli sagacaj, se temas pri ilia peco da viando, ol se
temas pri la publikaj aferoj. Chu Nikomahho estas
kulpa au senkulpa? Tion montros pesilo, se la pesilo
estas en ordo. Sed por bone pesi oni ne rajtas blovi
al la pesil-teleroj, por ke ili klinighu al tiu au
alia flanko. Kial vi asertas, ke la oficistoj
esplorontaj la aferon de Nikomahho estas trompuloj au
kio?"
"Tion neniu diris, Eupatoro."
"Mi pensis, ke vi ne kredas al ili; sed se vi
ne tiavas kauzon ne kredi al ili, kial vi, che chiuj
dioj, blovas en iliajn pesiltelerojn? Au estas tial,
char ne gravas por vi, ke aperu la vero, au tial,
char ghi konvenas al vi nur por tio, ke vi povu
dividi vin en du partiojn kaj disputi. Tondro batu
vin chiujn, Filagoro; mi ne scias, chu Nikomahho
estas kulpa, sed vi chiuj estas diable kulpaj pri
tio, ke vi volonte atencus la justecon. Estas
strange, kiel la vergoj estas nunjare malbonaj; ili
fleksighas kiel shnuretoj, sed havas neniun
solidecon. Povus esti pli varme, Filagoro; - sed tio
estas en la manoj de dioj kaj ne de ni homoj."
(1926)