Leciono 9 - Ópîê 9
Bonan tagon! Ìû ïpîøëè äîâîëüíî áîëüøóþ ÷àñòü ãpàììàòèêè Ýñïåpàíòî. Äàâàéòå ïîóïpàæíÿåìñÿ.
Traduku:
Kiu, kio, kia, kie, kiam, kiom, kioma, kiel, urbeto, rideto, gesinjoroj.
Mi kun mia amiko estis en Moskvo en mil naucent naudek kvara jaro. Ni kvarope vizitis koncerton de la fama kantistino. Vespere ni promenis en bela parko. Kian muzikon shatas via fratino - klasikan, folkloran au modernan? Chu vi havas la vortaron? Kioma horo estas nun? Estas dekkvin minutoj post la sepa. Estas mallume. Chu vi achetis la novan libron? Mi achetis novan kantaron. Kion vi trinkos? Chu teon au kafon? Chu vi shatas fortan kafon? Kiam vi ricevis leteron de via amikino? Chu vi sendis al shi respondon? Jes, certe! Chu vi dancas valson? Kiam li venis el Peterburgo? Sabate. Chu li venis per trajno? Ne, li flugis. Kion li faris tie? Mi ne scias.
Humanismo. Internaciismo. Realismo. Donu al mi la numeron de via telefono. Mi legis interesan romanon.
À òåïåpü îápàòèìñÿ ê ãpàììàòèêå.
Sufikso -an- îçíà÷àåò:
æèòåëü êàêîãî-ëèáî íàñåëåííîãî ïóíêòà, íàïpèìåp moskvano - ìîñêâè÷, urbano - ãîpîæàíèí;
÷ëåí êàêîãî-ëèáî îáùåñòâà, êàêîé-ëèáî îpãàíèçàöèè - klubano - ÷ëåí êëóáà, akademiano - àêàäåìèê.
Sufikso -ej- îçíà÷àåò ïîìåùåíèå, íàïpèìåp:
loghi - æèòü, loghejo - êâàpòèpà; lerni - ó÷èòüñÿ, lernejo - øêîëà; manghi - êóøàòü, manghejo - ñòîëîâàÿ; kuiri - ãîòîâèòü åäó, ñòpÿïàòü, kuirejo - êóõíÿ.
Prefikso re- îçíà÷àåò ïîâòîpíîñòü äåéñòâèÿ:
veni - ïpèõîäèòü, reveni - âîçâpàùàòüñÿ; fari - äåëàòü, refari - ïåpåäåëûâàòü; skribi - ïèñàòü, reskribi - ïåpåïèñûâàòü.
Sufikso -il- îçíà÷àåò îpóäèå, èíñòpóìåíò:
skribi - ïèñàòü, skribilo - pó÷êà; tranchi - påçàòü, tranchilo - íîæ; kudri - øèòü, kudrilo - èãëà; tondi - ñòpè÷ü, tondilo - íîæíèöû.
Skribu novajn vortojn:
stelo - çâåçäà
lauta - ãpîìêèé (à òèõèé?)
ripeti - ïîâòîpÿòü
vero – ïpàâäà (à ëîæü?)
dolcha - ñëàäêèé (à ãîpüêèé?)
estimi - óâàæàòü
ech - äàæå
dekstra - ïpàâûé (à ëåâûé?)
uzino - çàâîä
bezoni - íóæäàòüñÿ â ÷åì-ëèáî
standardo - çíàìÿ
terura – óæàñíûé (ñðâ. òåððîð)
fino - êîíåö (ñpâ. ôèíàë)
suficha - äîñòàòî÷íûé
koloro – öâåò (ñðâ. êîëîðèò)
blanka - áåëûé
nigra - ÷åpíûé
rugha - êpàñíûé
verda - çåëåíûé
blua – ãîëóáîé, ñèíèé
bruna – êîpè÷íåâûé (ñðâ. áðþíåòêà)
flava - æåëòûé
viola - ôèîëåòîâûé
hela - ñâåòëûé (à òåìíûé?)
pentri – pèñîâàòü, çàíèìàòüñÿ æèâîïèñüþ
planko - ïîë
plafono - ïîòîëîê
kies - ÷åé
donaco - ïîäàpîê
sana - çäîpîâûé (ñðâ. ñàíèòàð; à êàê ñêàçàòü - áîëüíîé?)
voki - çâàòü
kombi - ïpè÷åñûâàòü
plena - ïîëíûé (à ïóñòîé?)
vojo – ïóòü, äîpîãà
koni - áûòü çíàêîìûì
doloro - áîëü
lito – êpîâàòü, ïîñòåëü
naghi – êóïàòüñÿ, ïëàâàòü
impreso - âïå÷àòëåíèå (ñpâ. èìïpåññèîíèçì)
vojagho - ïîåçäêà, âîÿæ
Ekzerco - óïpàæíåíèå.
Legu laute kaj traduku:
Kiajn profesiojn vi konas? Jhurnalisto, bibliotekistino, juristo, ingheniero, muzikisto, politikisto, artisto, skulptisto, reghisoro, arkitekto, instruistino, fotisto, kantistino, dancistino, aktoro, shoforo, sportisto, kuiristo, konstruisto, gardisto, bankisto, ghardenisto, arbaristo, vendisto.
Vilaghano, odesano. Rugha rozo. Blanka negho. Nigra nokto. Blua maro. Verda stelo estas simbolo de Esperanto. Dagestan estas malgranda bela respubliko. Donacu al mi vian foton. Li laboras en uzino. Chu vi bezonas monon? Jes, donu al mi milionon! Laborejo, manghejo, dormejo. Flugilo, ludilo, kombilo. Relegu la tekston! Resendu al mi la libron. Chu vi konas lian fraton? Jes, li estas ministro. Kiu estas la prezidento de la shtato? Steleto. Hundeto. Varmeta. Montru al mi la urbon. Chu vi estas malsana? Jes, mi havas altan temperaturon (feblon) kaj mia kapo doloras. Voku kuraciston!
À òåïåpü ïîïpîáóåì ïåpåâåñòè (traduki) ñ póññêîãî íà Ýñïåpàíòî:
Ìû âèäèì èõ. ×òî îíè ïîþò? Îíè ïîþò êpàñèâûå ïåñíè î ëþáâè íà (en) ìåæäóíàpîäíîì ÿçûêå Ýñïåpàíòî. ×üÿ êíèãà? Êíèãà ìîåãî õîpîøåãî äpóãà. Îí æèâåò â ìàëåíüêîì ñåëåíèè â ãîpàõ. Îí ñòpîèò äîpîãè. Ïpèõîäèòå çàâòpà êî ìíå âäâîåì. Ìû ïîñìîòpèì íîâûé ôèëüì.
Ïpîäîëæèì çíàêîìñòâî ñ Èðèíîé è Ðóñëàíîì.
Ruslan kaj Irina
Hieraé Ruslan revenis el Moskvo. Lin renkontis liaj geamikoj. Irina estis tre ghoja, ke venis Ruslan! Ruslan, Irina kaj iliaj gefratoj kune veturis al la maro. Estis tre bona suna vetero. Ili naghis, kantis belajn kantojn, dancis. Ruslan multe rakontis pri la vojagho, pri la moskvaj impresoj.
Respondu la demandojn:
Kiam Ruslan revenis el Moskvo? Kiu renkontis lin? Pri kio ghojis Irina? Kun kiuj veturis Ruslan al la maro? Kia vetero estis? Kion faris la geamikoj? Kiajn kantojn ili kantis? Pri kio rakontis Ruslan? Chu vi estis en Moskvo? Chu vi havis bonajn impresojn pri via vojagho? Chu vi shatas naghi en maro? Kiajn librojn vi shatas?