2.9. La dialektjgho de Esperanto estas neebla

Naua antaujugho: "Ech se Esperanto post kelkaj jarcentoj sukcesus, kun la tempo ghi dissplitighus en dialektojn, char chiuj popoloj prononcas malsame Esperanton kaj iom post iom la esperantistoj havus malfacilajhojn kompreni unu la alian."

* * *

Al la latino okazis tia dialektigho. Kial? Char pro la falo de la Romana imperio rompighis la ligiloj inter ghia administra centro kaj la provincoj. Sekve la provincoj ekhavis autonoman vivon, kaj la latino tie parolata evoluis libere kaj transformighis en novajn idiomojn.

Hodiau ne estas plu eble okazi dialektigho dank' al la progreso de la komunikiloj. Gazetaro, libroj, diskoj, sonbendoj, kino, televido, satelitoj ktp. unuecigas lingvon. Cetere ne nur lingvon, sed ankau modon, muzikon ktp.

Krome en Esperantujo ekzistas organizo: la Akademio de Esperanto, kiu zorgas pri la saneco parola kaj skriba de la Internacia Lingvo. Kaj chiu esperantisto konscia, antau ol uzi parole au skribe la lingvon, studas ghisfunde la verkojn de Zamenhof, en kiuj trovighas la modela Esperanto.

Oni aldonu, ke la chiujaraj Universalaj Kongresoj kaj naciaj aranghoj multe helpas la unuformecon de la prononco de la Intemacia Lingvo. Kaj plie: "ghia prononco estas klara kaj principe akceptebla en chiuj geografiaj klimatoj kaj por chiuj psikologiaj karakteroj; aldonighas, ke ghia prononco estas nek intense malfermita, nek intense fermita, sed okazas en meza punkto, kio multe faciligas la alghustighon de chiuj popoloj kaj rasoj al tiu agrabla meza vochtono" (Ramatis, "A Sobrevivencia do Espirito", p. 152).

Sekve, post preskau unu jarcento da ekzistado, la Internacia Lingvo konservas sian unuecon kaj kompreneblon en la tuta Esperantujo. Chu oni povas kredi, ke kun la konstanta disvastigho de la kulturo kaj la senchesa progreso de la komunikiloj aperos iam kondichoj favoraj al la dialektigho de Esperanto?

* * *

Por opozicii la chi analizitan antaujughon, estas bone, ke la adepto:

a) perfektighu en la aktiva uzado de Espcranto, studante unue la verkojn de Zamenhof;

b) audu kaj disaudigu diskojn kaj sonbendojn kun paroladoj au konversacioj de alilandaj esperantistoj;

c) audu kaj audigu esperantlingvajn radioprogramojn (ekz. el Vieno, Sofio, Romo, Zagrebo ktp);

ch) igu neesperantistojn konstati, che Universalaj Kongresoj au okaze de vizitoj de alilandanoj, ke esperantistoj facile komprenighas inter si malgrau la malsameco pri patrolandoj.