2.7. Esperanto havas praktikan valoron

Sepa antaujugho: "Esperanto ne havas praktikan valoron: ghi estas uzata en neniu internacia renkontigho kaj oni preskau ne povas trovi personojn, kiuj konas ghin."

* * *

La praktika valoro de Esperanto estas granda. Jen kelkaj ekzemploj:

— la korespondado pere de la Internacia Lingvo estas ofta (*), kaj permesas chiuspecajn intershanghojn: de poshtmarkoj, poshtkartoj, moneroj, diskoj, libroj, revuoj, informoj, fotajhoj, ideoj kaj... sentoj. Pluraj geedzighoj jam okazis rezulte de korespondado en Esperanto, kvankam tiu apliko de la Internacia Lingvo shajnas esti riska. UEA havas "Korespondan Servon Mondskalan", kies prizorgantino estas f-ino C. Hueter, 12 rue des Jacobins, F-63-Clermont-Ferrand (P. de D.), Francujo.

- La legado en Esperanto permesas ghui chefverkojn de popoloj kies originaloj estas neatingeblaj pro la lingva baro, ekzemple: "Bulgara Prozo" (19 noveloj ekde Vazov), "Japanaj malnovaj rakontoj" (Yanagita), "China Antologio 1949-1959", "Dana Antologio" (elstaraj danaj literaturajhoj de la 17-a ghis la 20-a jarcento), "Kalevala" (la fama finna nacia epopeo), "Sveda poemaro", "Elektitaj poemoj" (Castro Alves) ktp, chiuj haveblaj che Libroservo de UEA. La esperantaj revuoj havas internacian karakteron kaj per ili oni konstante havas kontakton kun la penso de verkistoj el diversaj popoloj. Legante la revuon "Esperanto", eldonatan de UEA kaj legatan en pli ol 80 landoj, oni konas la spertojn kaj ideojn de angloj, italoj, bulgaroj ktp.

- En fremdaj landoj turisto esperantisto ghuas la plezuron paroli la Internacian Lingvon en Esperanto-kluboj au che amikoj kun kiuj li jam korespondas. Estas nenecese diri, ke la personaj kontaktoj en Esperanto estas tre agrablaj kaj ghenerale la vizitatoj faras sian eblon por plezurigi au faciligi la restadon de la vizitantoj.

- Unu el la plej valoraj aplikoj de la Internacia Lingvo estas la delegita reto de UEA, kiu funkcias jene: UEA sendas chiujare al siaj membroj "Jarlibron" enhavantan laulandan liston de la "delegitoj" kun iliaj adresoj kaj fakoj. La membroj rajtas peti senpagajn servojn al iu ajn delegito, kondiche ke ili skribu petleteron en Esperanto kaj kunsendu respondkuponon, acheteblan en poshtoficejo (por ke la ricevonto ricevu che sialanda poshto la afrankon de la respondletero). Interalie oni rajtas peti informojn pri: komerco, industrio, trafiko, laboro, dungo, salajroj, turismo, instruado, junulaj, studentaj kaj virinaj aferoj. La reto konsistas nuntempe el pli ol 3500 delegitoj, kaj etendighas en 66 landoj. Dank' al ghi sennombraj servoj estis kaj estas farataj chiutage en la mondo, de la simpla mendo de chambro en hotelo ghis la plej humana tasko favore al bezonulo. Chi tie oni povus facile prezenti longan ekzemplan liston de tiuj servoj, sed la verkisto, kiu estas fakdelegito por "edukado", mencios nur du ekzemplojn.

Unu okazis en la urbo Sao Carlos, kie nun mi loghas. Antau nelonge iu mia laborkolego, kiu havis fileton tre malsanan, plendis pri la jena problemo: li devas acheti kuracilon fabrikatan nur de "Institut Pasteur" en Parizo, kaj li ne scipovas la francan. Tuj mi proponis al li solvon pere de Esperanto. Kun lia permeso, mi skribis al "Union Francaise pour l' Esperanto", kaj post kelkaj tagoj la kuracilo alvenis aviadile, protektata per specialaj zorgoj por ke la malsanuleto povu ghin konsumi ghustatempe kaj bonefike! Letero de "Union Francaise pour l' Esperanto" kompletigis, per humanaj vortoj, la servon montrantan, ke solidareco ne estas vana parolo en Esperantujo.

La dua fakto okazis antau kelkaj jaroj, kiam mi ankorau loghis en la urbo San-Paulo. Tiam mi ricevis leteron el usona universitata profesoro, per kiu li petis informon por sia verkata libro pri specialaj vestoj uzataj de studentoj en la tuta mondo. Mankis al li informoj pri la vestoj uzataj de brazilaj studentoj. La profesoro aldonis, ke li antaue sendis leteron en la angla al la Instituto Mackenzie en San-Paulo, sed li ne ricevis respondon. Mi tuj sendis la deziratan informon, kaj per tio montrighis, ke Esperanto solvis aferon tie, kie la angla ne funkciis.

Estus facile prezenti pliajn trafajn ekzemplojn de la praktika valoro de Esperanto, sed la du prezentitaj estas sufichaj por doni ideon pri ghi.

Tamen oni devas kompreni, ke estas limo por tiuj petoj al la delegita reto kaj al la ceteraj adeptoj. La esperantistoj estas komunaj homoj, ghenerale nerichaj, kaj havas la samajn problemojn pri mono kaj tempo kiel la aliaj personoj. Do ne estas korekte postuli multon de ili. Malgrau tio, kiel en chiu nobla movado, aperas bedaurinde la ekspluatuloj, kiuj troprofitas el tiu solidaremo de la esperantistoj.

Ankau ene de la asocioj oni emas provi konstante la malavarecon de la adeptoj, kaj dank' al ghi pluraj valoraj iniciatoj plene sukcesis. Tamen, shajnas, ke estas pli alloge, anstatau peti sen redoni, organizi lertajn financajn planojn, kiuj permesu atingi movadajn celojn kaj samtempe havigi al la kunlaborantoj monan profiton.

— Alia praktika apliko de Esperanto okazas en la disvastigado de filozofiaj, religiaj au alispecaj ideoj. Tio estas komprenebla: dum nacia lingvo permesas atingi ghenerale nur unu popolon, Esperanto atingas tuj multajn landojn. Konsultante la liston de libroj haveblaj che Libroservo de UEA, oni facile konstatas, ke tiu apliko estas larghe uzata.

Chu tiu filozofia, religia au alispeca disvastigado kontraustaras la neutralecon de Esperanto?

Tute ne. Kiel movado direktata de Universala Esperanto Asocio, fakte la Internacia Lingvo devas esti, kaj estas, neutrala. Sed neneutralaj asocioj au unuopuloj povas tute korekte uzi ghin por disvastigi siajn idealojn. Ne nur neneutralaj sed ankau fakaj organizajhoj, kial jurista, medicina, pedagogia ktp., uzas Esperanton por fakaj celoj.

— Turismo estas alia brancho de aktiveco kie jam de longe oni uzas la Intemacian Lingvon. Jaron post jaro pligrandighas la nombro de landoj kaj urboj kiuj reklamas ankau per Esperanto.

La Internacia Lingvo ankau kontribuas por la praktikado de turismo. Chiujare ghi estigas naciajn kaj internaciajn kongresojn, kaj multaj esperantistoj shuldas al ili la oportunon turismi.

Chi tie ni diru kelkajn vortojn al la adeptoj kiuj ankorau ne kuraghis partopreni Esperanto-kongresojn. Tiuj aranghoj permesas praktiki intensive la lingvon, konatighi kun kleraj personoj kaj intershanghi ideojn kaj spertojn, krom kompreneble turismi. La partopreno en naciaj kongresoj ne estas nepre multekosta, ghi dependas ankau de iom da bona volo, sed la kompenso estas granda.

— Alia ekzemplo de la praktika valoro de la lingvo estas la Internaciaj Someraj Universitatoj, kiuj utiligas la Universalajn Kongresojn de Esperanto por disvastigi la sciencajn atingojn. Ili funkcias seninterrompe ekde la UK 1950.

* * *

"Esperanto estas uzata en neniu intemacia renkontigho."

Tio estas malverajho. Ghi estas uzata en la gravaj Universalaj Kongresoj de Esperanto okazantaj chiujare ekde 1905, escepte de la periodoj de monda milito.

Jen la listo de tiuj kongresoj:

1. 1905. Bulonjo che maro, Prancujo.
2. 1906. Ghenevo, Svislando.
3. 1907. Kembrigho, Britujo.
4. 1908. Dresdeno, Germanujo.
5. 1909. Barcelono, Hispanujo.
6. 1910. Vashington, Usono.
7. 1911. Antverpeno, Belgujo.
8. 1912. Krakovo, Pollando.
9. 1913. Berno, Svislando.
10. 1914. Parizo, Francujo.
11. 1915. San-Francisko, Usono.
12. 1920. Hago, Nederlando.
13. 1921. Prago, Chehhoslovakio.
14. 1922. Helsinki, Finnlando.
15. 1923. Nurenbergo, Germanujo.
16. 1924. Vieno, Austrujo.
17. 1925. Ghenevo, Svislando.
18. 1926. Edinburgo, Skotlando.
19. 1927. Dancigo
20. 1928. Antverpeno, Belgujo.
21. 1929. Budapesto, Hungarujo.
22. 1930. Oksfordo, Britujo.
23. 1931. Krakovo, Pollando.
24. 1932. Parizo, Francujo.
25. 1933. Kolonjo, Germanujo.
26. 1934. Stokholmo, Svedujo.
27. 1935. Romo, Italujo.
28. 1936. Vieno, Austrujo.
29. 1937. Varsovio, Pollando.
30. 1938. Londono, Britujo.
31. 1939. Berno, Svislando.
32. 1947. Berno, Svislando.
33. 1948. Malmo, Svedujo.
34. 1949. Bournemouth, Britujo.
35. 1950. Parizo, Francujo.
36. 1951. Munkeno, Germanujo.
37. 1952. Oslo, Norvegujo.
38. 1953. Zagrebo, Jugoslavio.
39. 1954. Haarlem, Nederlando.
40. 1955. Bolonjo, Italujo.
41. 1956. Kopenhago, Danlando.
42. 1957. Marsejlo, Francujo.
43. 1958. Majenco, Germanujo.
44. 1959. Varsovio, Pollando.
45. 1960. Bruselo, Belgujo.
46. 1961. Harrogate, Britujo.
47. 1962. Kopenhago, Danlando.
48. 1963. Sofio, Bulgarujo.
49. 1964. Hago, Nederlando.
50. 1965. Tokio, Japanujo.
51. 1966. Budapesto, Hungarujo.
52. 1967. (Tel-Avivo)-Roterdamo (Nederlando)
53. 1968. Madrido, Hispanujo.
54. 1969. Helsinki, Finnlando.
55. 1970. Vieno, Austrujo.
56. 1971. Londono, Britujo.
57. 1972. Portland, Oregon, Usono.
58. 1973. Beogrado, Jugoslavio.
59. 1974. Hamburgo, Germanujo.
60. 1975. Kopenhago, Danlando.
61. 1976. Ateno, Grekujo.
62. 1977. Rejkjaviko, Islando. (
*)

La kongresoj kun la plej grandaj nombroj da enskriboj estis lauorde tiuj de Nurenbergo (en 1923), Budapesto (1966), Parizo (1914) kaj Sofio (1963), chiuj kun pli ol 3000 enskriboj. Tiu de Parizo ne okazis pro la militdeklaro.

En la Universalaj Kongresoj, Esperanto estas la ununura lingvo, kaj tial ne estas necese dungi interpretistojn kaj funkciigi aparataron por samtempa tradukado. Krom tiu mona shparo, la uzado de komuna neutrala lingvo estas morala avantagho char chiuj partoprenantoj intervenas sen ghenoj pro lingvaj privilegioj. Kontraue kio okazas che ordinaraj internaciaj kongresoj?

Oni adoptas kiel oficialajn du-tri lingvojn, kiuj ne apartenas al la plimulto de la partoprenantoj. Tio kompreneble donas al tiuj kiuj parolas denaske tiujn lingvojn senton de supereco au almenau de fiero rilate al la aliaj personoj; dum chi lastaj devas zorgi ne tiom pri la aferoj de la kongreso mem, sed precipe pri aferoj lingvaj, chu ekzemple la vorto "suno" estas vira au virina, chu iu verbo estas regula au ne ktp.

* * *

"Oni preskau ne povas trovi personojn, kiuj konas Esperanton."

Fakte la Internacia Lingvo estas ankorau nemulte parolata, sed multe pli ol oni supozas. Ne malofte oni renkontas esperantistojn tie, kie oni tute ne atendas. Tio ekzemple okazis kiam, antau kelkaj jaroj, mi legis la kompletajn poeziojn de Kasiano Rikardo, grava brazila poeto forpasinta en Januaro 1973. Ie kaj ie en lia verkaro mi renkontis meze de nacilingvaj poeziajhoj esperantajn vortojn. Telefonante al la poeto, mi eksciis, ke li faris tion pro la belsoneco de tiuj esperantaj vortoj; krome li diris al mi ke antaulonge li sukcesis fini kurson de Esperanto che Brazila Esperanto Ligo, ricevante la diplomon "kun laudo".

Eksterlande estas bone uzi la lastan Jarlibron, pli bone ankorau post prepara korespondado. En ghi trovighas la adresaro de la delegita reto kaj de la kluboj. Dank' al la Jarlibro oni povas viziti preskau chiujn landojn, uzante nur la Internacian Lingvon.

Ankau la nura uzado de insigno faciligas la renkonton de samideanoj.

* * *

Kontrau la supre analizita antaujugho la adeptoj povas:

1. uzi Esperanton kiel eble plej multe che siaj kluboj kaj en la konversacio inter samideanoj eksterklube. Krokodilado estas fushajho permesebla nur kiam neesperantistoj cheestas. Kelkfoje ech la vizitantoj plendas ke ili vizitas asocion por audi Esperanton sed ne sukcesas;

2. disvastigi, helpi kaj partopreni naciajn kaj internaciajn kongresojn de Esperanto;

3. disvastigi, uzi kaj pligrandigi la delegitan reton deUEA;

4. praktiki kaj disvastigi internacian korespondadon en Esperanto;

5. varbi komercajn kaj industriajn entreprenojn kaj turismajn instancojn por reklamado en la Internacia Lingvo;

6. disvastigi fakajn publikajhojn en Esperanto en la koncemaj medioj;

7. praktiki solidarecon ankau pere de Esperanto.


(*) La korespondado en Esperantujo estas tiel vigla, ke adepto el San-Paulo publikigis en la gazeto "Heroldo de Esperanto" anonceton pri korespondpeto kaj, ricevante sekve po 7 au 8 leterojn tage, post unu semajno decidis respondi por informi, ke estas neeble al li korespondi kun chiuj interesatoj, pro ilia tro granda nombro.
La numero de la 1-a de Majo 1975 de "Heroldo" publikigis leteron de leganto, sugestantan al la esperantistoj, ke novjaraj bondeziroj estu faritaj pere de anonceto en esperanta gazeto, por shpari tempon kaj monon al la sendantoj kaj eviti troan sharghon al la internacia poshto. La subskribinto informis, ke pro la lasta novjaro li ricevis pli ol 300 kartojn...
(**)
Kiel oni vidas, ghis nun efektivighis neniu Universala Kongreso en Sud-Ameriko. Tamen shajnas, ke alproksimighas la tempo ankau por tio. Brazilo estus natura kandidato por gastigi la 1-an UK-on en la kontinento, pro siaj nuna nacia progreso, politika paco, relativa forteco de la enlanda Esperanto-movado kaj sukceso de la naciaj Esperanto-seminarioj.

<< >>

Ãëàâíàÿ ñòðàíèöà

Î ÂÑÅÎÁÙÅÌ ßÇÛÊÅPRI TUTKOMUNA LINGVO
Î ÐÓÑÑÊÎÌ ßÇÛÊÅPRI RUSA LINGVO
ÎÁ ÀÍÃËÈÉÑÊÎÌ ßÇÛÊÅPRI ANGLA LINGVO
Î ÄÐÓÃÈÕ ÍÀÖÈÎÍÀËÜÍÛÕ ßÇÛÊÀÕPRI ALIAJ NACIAJ LINGVOJ
ÁÎÐÜÁÀ ßÇÛÊÎÂBATALO DE LINGVOJ
ÑÒÀÒÜÈ ÎÁ ÝÑÏÅÐÀÍÒÎARTIKOLOJ PRI ESPERANTO
Î "ÊÎÍÊÓÐÅÍÒÀÕ" ÝÑÏÅÐÀÍÒÎPRI "KONKURENTOJ" DE ESPERANTO
ÓÐÎÊÈ ÝÑÏÅÐÀÍÒÎLECIONOJ DE ESPERANTO
ÊÎÍÑÓËÜÒÀÖÈÈ ÏÐÅÏÎÄÀÂÀÒÅËÅÉ ÝÑÏ.KONSULTOJ DE E-INSTRUISTOJ
ÝÑÏÅÐÀÍÒÎËÎÃÈß È ÈÍÒÅÐËÈÍÃÂÈÑÒÈÊÀESPERANTOLOGIO KAJ INTERLINGVISTIKO
ÏÅÐÅÂÎÄ ÍÀ ÝÑÏÅÐÀÍÒÎ ÒÐÓÄÍÛÕ ÔÐÀÇTRADUKO DE MALSIMPLAJ FRAZOJ
ÏÅÐÅÂÎÄÛ ÐÀÇÍÛÕ ÏÐÎÈÇÂÅÄÅÍÈÉTRADUKOJ DE DIVERSAJ VERKOJ
ÔÐÀÇÅÎËÎÃÈß ÝÑÏÅÐÀÍÒÎFRAZEOLOGIO DE ESPERANTO
ÐÅ×È, ÑÒÀÒÜÈ Ë.ÇÀÌÅÍÃÎÔÀ È Î ÍÅÌVERKOJ DE ZAMENHOF KAJ PRI LI
ÄÂÈÆÅÍÈß, ÁËÈÇÊÈÅ ÝÑÏÅÐÀÍÒÈÇÌÓPROKSIMAJ MOVADOJ
ÂÛÄÀÞÙÈÅÑß ËÈ×ÍÎÑÒÈ È ÝÑÏÅÐÀÍÒÎELSTARAJ PERSONOJ KAJ ESPERANTO
Î ÂÛÄÀÞÙÈÕÑß ÝÑÏÅÐÀÍÒÈÑÒÀÕPRI ELSTARAJ ESPERANTISTOJ
ÈÇ ÈÑÒÎÐÈÈ ÐÎÑÑÈÉÑÊÎÃÎ ÝÑÏ. ÄÂÈÆÅÍÈßEL HISTORIO DE RUSIA E-MOVADO
×ÒÎ ÏÈØÓÒ ÎÁ ÝÑÏÅÐÀÍÒÎKION ONI SKRIBAS PRI ESPERANTO
ÝÑÏÅÐÀÍÒÎ Â ËÈÒÅÐÀÒÓÐÅESPERANTO EN LITERATURO
ÏÎ×ÅÌÓ ÝÑÏ.ÄÂÈÆÅÍÈÅ ÍÅ ÏÐÎÃÐÅÑÑÈÐÓÅÒKIAL E-MOVADO NE PROGRESAS
ÞÌÎÐ ÎÁ È ÍÀ ÝÑÏÅÐÀÍÒÎHUMURO PRI KAJ EN ESPERANTO
ÝÑÏÅÐÀÍÒÎ - ÄÅÒßÌESPERANTO POR INFANOJ
ÐÀÇÍÎÅDIVERSAJHOJ
ÈÍÒÅÐÅÑÍÎÅINTERESAJHOJ
ËÈ×ÍÎÅPERSONAJHOJ
ÀÍÊÅÒÀ/ ÎÒÂÅÒÛ ÍÀ ÀÍÊÅÒÓDEMANDARO / RESPONDARO
ÏÎËÅÇÍÛÅ ÑÑÛËÊÈUTILAJ LIGILOJ
IN ENGLISHPAGHOJ EN ANGLA LINGVO
ÑÒÐÀÍÈÖÛ ÍÀ ÝÑÏÅÐÀÍÒÎPAGHOJ TUTE EN ESPERANTO
ÍÀØÀ ÁÈÁËÈÎÒÅÊÀNIA BIBLIOTEKO


© Âñå ïðàâà çàùèùåíû. Ïðè ëþáîì èñïîëüçîâàíèè ìàòåðèàëîâ ññûëêà íà ñàéò miresperanto.com îáÿçàòåëüíà! ÎÁÐÀÒÍÀß ÑÂßÇÜ