Puno de Prometeo
Tuskrachante kaj ghemegante post longa
pruv-proceduro la eksterordlnara senato foriris al
konsiligho, kiu okazis en ombro de sankta olivo.
"Do, sinjoroj," oscedis Hipometeo, la
senatestro. "Jen, kiel damne ghi trenighis. Mi
opinias, ke mi ech ne bezonus prezenti resumon, nu,
sed por ke ne estu formalaj ekscepcioj - Do, la
akuzita Prometeo, chi tiea civitano, venigite antau
la tribunalon tial, ke li inventis fajron kaj per tio
iel - hm, hm - atencis la validan ordon, konfesis,
ke: unue, li inventis efektive la fajron; plue, ke li
kapablas kiam ajn plachas al li, kauzi la samon per
agado nomata fajroshtonado; trie, ke li chi tiun
sekreton, respektive skandalan inventon neniel
lauorde retenis, ech ne anoncis al kompetenta loko,
sed ghin malice konigis, respektive donis por
fruktuzo al nekompetentaj homoj, kiel estas atestite
per depozicioj de koncernaj personoj, kiujn ni jhus
enketis. Mi opinias, ke tio sufichas kaj ke ni povus
tuj komenci vochdoni pri la kulpo kaj verdikto."
"Pardonu, sinjoro prezidanto," kontrauis
asesoro Apometeo, "sed mi opinius, ke rilate la
gravecon de chi tiu eksterordinara tribunalo eble
tamen estus pli konvene, ke al proklamo de la
verdikto ni alpashu nur post funda interkonsiligho
kaj - por tiel diri - chiuflanka diskuto."
"Kiel vi volas, sinjoroj," konsentis la
tolerama Hipometeo. "La afero estas ja klara,
sed se iu el vi ankorau volas ion rimarkigi, mi
petas."
"Mi permesus al mø rimarkigi nur,"
audighis senatano Ameteo kaj ege ektusøs, "ke
lau mia opinio oni che la tuta afero emfazu speciale
unu flankon. Sinjoroj, mi pensas pri la religia
flanko. Bonvolu permesi, kio estas tiu fajro? Kio
estas tiu eligita fajrero? Kiel konfesis Prometeo
mem, ghi estas nenio alia ol fulmo, kaj fulmo, kiel
ghenerale estas konate, estas manifestigho de
speciala potenco de Zeuso la Tondroreganto. Bonvolu
klarigi al mi, sinjoroj, kiel venas ia tia Prometeo
al dia fajro? Kiarajte li ghin ekposedis? Kie entute
li ghin prenis? Prometeo volas kredigi al ni, ke
simple li ghin inventis; sed kiaj stultaj
elturnighoj, - se ghi estus tiel sendanghera, kial ne
estus inventinta la fajron iu el ni? Lau mia
konvinko, sinjoroj, Prometeo la fajron simple shtelis
de niaj dioj. Liaj neado kaj elturnighoj ne erarigos
nin. Mi kvalifikus lian punagon kiel ordinaran
shtelon, due kiel krimon de blasfemado kaj
sakrilegio. Ni estas chi tie por puni plej severe la
sendian arogon kaj por gardi la sanktan posedajhon de
niaj naciaj dioj. Nur tion ml volis diri," finis
Ameteo kaj energie mungis en pinton de sia mantelo.
"Bone dirite," konsentis Hipometeo.
"Chu ankorau iu havas ion por diri?"
"Mi petas pardonon," diris Apometeo,
"sed mi ne povas konsenti kun la konkludoj de la
estimata sinjoro kolego. Mi mem alrigardis, kiam la
nomita Prometeo ekflamigis la fajron; kaj mi diros al
vi sincere, sinjoroj, ja - inter ni - ghi estas tute
nenio. Inventi la fajron, tion scius chia pigrulo,
nenifarulo kaj kapropashtisto; ni ne inventis ghin
nur tial, char serioza homo, memkomprene, havas nek
tempon, nek penson ludadi per ia fajroshtonado. Mi
certigas sinjoron kolegon Ameteon, ke tio estas tute
ordinaraj naturfortoj, pri kiuj okupighi ne indas al
pensanta homo, por ne diri, al dioj. Lau mia opinio
la fajro estas fenomeno tro bagatela, por tushi
aferojn al ni chiuj sanktajn. Sed la afero havas
alian flankon, al kiu mi devas turni atenton de la sinjoroj
kolegoj. Nome shajnas, ke la fajro estas elemento tre
danghera, ja ech malutila. Vi audis aron da
atestantoj, kiuj depoziciis, ke provante la buban
inventon de Prometeo suferis gravajn brulvundojn, ech
en kelkaj kazoj damaghojn je havajho. Sinjoroj, se
disvastighos kulpe de Prometeo la uzado de la fajro,
kion bedaurinde oni jam ne povas malhelpi, neniu el
ni estos sekura pri sia vivo kaj ankau ne pri sia
posedajho, sed tio, sinjoroj, povas signifi finon de
la tuta civilizo. Sufichas minimuma malsingardo - kaj
antau kio haltos tiu malkvieta elemento? Prometeo,
sinjoroj, kulpighis pro puninda facilanimeco per tio,
ke li enmondigis ion tiom malutilan. Mi formulus lian
kulpon kiel krimon de grava korpodifekto kaj
endangherigado de la publika sekureco. Rilate tion mi
estas por dumviva puno per mallibero kun malmola lito
kaj katenoj. Mi finparolis, sinjoro prezidanto."
"Vi, kolego, tute pravas," snufis
Hipometeo. "Nur ankorau ml aldonus, sinjoroj,
por kio entute necesis al ni la fajro? Chu uzadis la
fajron niaj antauuloj? Veni kun io simila, tio estas
- hm hm, ja subfosa agado. Fajroludado, tio ankorau
mankis al ni! Kaj konsideru, sinjoroj, kien ghi
kondukos: homoj che la fajro nenecese malhardighos,
kushachos en varmo kaj komforto, anstatau - nu,
anstatau batali kaj simile. Rezultos el tio nur
sibaritigho, dekadenco kaj - hm, entute malordo kaj
simile. Mallonge, ion oni jam devas entrepreni
kontrau tiaj malutilaj simptomoj, sinjoroj. La tempo
estas malfacila kaj.entute. Nur tion mi volis
rimarkigi."
"Tre ghuste," audighis Antimeteo.
"Ni chiuj certe konsentas kun sinjoro nia
prezidanto, ke la fajro de Prometeo povas havi
neantauvideblajn sekvojn. Sinjoroj, ni ne sekretlgu
al ni, ghi estas grandioza afero. Havi fajron en sia
povo - kiaj novaj ebloj chi tie aperas. Mi citas nur
senelekte: forbruligi al malamikoj la rikolton,
bruligi iliajn olivboskojn kaj tiel plu. Per la
fajro, sinjoroj, estas donita al ni homoj nova forto
kaj nova armilo; per la fajro ni ighas preskau egalaj
al la dioj," flustris Antimeteo kaj subite li
akre ektondris. "Mi akuzas Prometeon, ke chi
tiun diecan kaj nesupereblan elementon fajron li konfidis
al pashtistoj kaj sklavoj, al kiu ajn, kiu venis; ke
li ne transdonis ghin en kompetentajn manojn, kiuj
gardus ghin kiel shtatan trezoron kaj per ghi regus.
Mi akuzas Prometeon, ke tiamaniere li fraudis inventon
de l' fajro, kiu devis esti sekreto de princoj. Mi
akuzas Prometeon," kriis ekscitite Antimeteo,
"ke li instruis fari la fajron ankau al
fremduloj. Ke li ech ne sekretigis ghin antau niaj
malamikoj. Prometeo shtelis la fajron de ni tiel, ke
li donis ghin al chiuj. Mi akuzas Prometeon pro
landoperfido. Mi akuzas lin pro insidoj kontrau la
komunumo." Antimeteo pro krio ech tusi komencis.
"Mi proponas mortpunon," li eligis el si.
"Do, sinjoroj," ekparolis Hipometeo,
"chu ankorau iu postulas vorton? Do, lau opinio
de la tribunalo la akuzita Prometeo estas trovita
kulpa kiel pro krimo de blasfemo kaj sakrilegio, tiel
pro krimo de grava korpolezo, respektive damagho al
fremda posedajho kaj endangherigado de la publika
sekureco, kaj pro krimo de perfido. Sinjoroj, mi
proponas sharghi lin per dumviva puno per mallibero,
pliseverigita per malmola lito kaj katenoj, au
mortpunon. Hm."
"Eble ambau," enpense subitis Ameteo.
"Por kontentigi ambau proponojn."
"Kiel do, ambau punojn?" demandis la
prezidanto.
"Jhus mi pripensas tion," murmuris
Ameteo. "Estus eble tiel... kondamni Prometeon
al tio, ke li estu dumvive alchenlta al roko... eble
vulturoj elbeku lian malpian hepaton, chu vi bonvolas
kompreni?"
"Tio estus ebla," diris kontentigite
Hipometeo. "Sinjoroj, tio estus foje ekzempla
puno je tiaj - hm, krimaj ekstravagancoj, chu? Chu iu
havas ian kontraudiron? Do ni estus pretaj."
*
"Kaj kial, pachjo, vi kondamnis tiun
Prometeon al morto?" demandis Hipometeon che
vespermangho lia filo Epimeteo.
"Tion vi ne komprenas," murmuris
Hipometeo, dume chirkaumordante shafan femureton.
"Hometo, tia rostita femuro pli bongustas ol la
kruda; do, vidu, por io tamen la fajro estas bona. -
Tio estis pro kauzoj de publika intereso, chu vi
scias? Kien ghi kondukus, se iu ajn povus senpune
veni kun io nova kaj granda, chu? Sed io ankorau
mankas al tiu viando - Jen ideo!" goje li
ekkrils. "Rostitan femuron oni devus sali kaj
ajli! Jen la ghusta! Knabo, tio estas ja invento!
Vidu, tion tia Prometeo ne malkovrus!"
(1932)