À.Ñ.Ïóøêèí. Ñêàçêà î ïîïå è ðàáîòíèêå åãî Áàëäå
| A.Pushkin FABELO PRI POPO KAJ LIA DUNGITO BALDA Vivis pop', Frunto - shtipa glob'. Iras la pop' tra bazaro Kaj scivolas pri specoj de varoj. Kaj jen Balda marshas, Rekte al la pop' pashas. "Kial, pop', vi frue vin levis? Kion trovi vi revis?" Respondas la pop': "Mi serchas serviston: Kuiriston, hakiston, plugiston. Sed kie trovi la similan Dungiton malkaran, humilan?" Diras Balda: "Mi servos al vi modele, Fervore kaj tute fidele. Ne estu tro alta salajro - Tri fingrofrapojn surfrunten al vi dum jaro". Enpensighis la pop', Jam antaue jukas la frunto-glob'; Ja ies tri frapoj - bombardo, Sed li konfidis al la rusa "hazardo". Diras la pop': "Konsentite, Por ni ambau estos profite. Do vivu en mia korto, Laboru kun fervoro kaj forto". Loghas Balda che l' popo en stalo, Dormas sur pajlo, Manghas kiel kvaropo, Laboras kiel sepopo, - Jam frumatene li mil farojn faras, Plugas, sterkas, hakas, riparas, Hejtas fornon, chion pretigas, Kuiras ovon kaj mem sensheligas. La popedzino pri Balda kontentas, La popfilino pri Balda sentimentas, La popido lin "onklo" titolas, Balda post laboro kun li petolas. Nur la popo Balda'n malshatas, Malafable al li rilatas. Pri la pago li pensas kun timo, Pasas la jar' - de l' kontrakt' venas limo. Li nek manghas, nek trinkas, nokte angoras, Jam antaue la frunto doloras. Al la edzino li chion konfesas: "Tiel kaj tiel - kion fari necesas?" La virina cerbo ja estas lerta, Pri chiuj artifikoj sperta. "Mi vin povas, - shi diras, - instrui, Kiel la kontrakton detrui: Donu al Balda ian taskon nur skize, Tamen la plenumon postulu precize. Tiel la frunton vi savos de l' klako Kaj Balda'n lasos sen pago". Sin eksentis la pop' pli facile Kaj rigardas Balda'n pli trankvile. Jen li vokas lin per tono sinjora: "He, Balda, mia dungito fervora, Devas diabloj chiumonate Pagi tributon al mi akurate, Do miaj aferoj estus agrablaj, Sed jam tri jarojn ne pagas diabloj. Post mangho vi vin al ili direktu Kaj la tributon kolektu". Balda al la popo nenion rediris Kaj tuj al la marbordo foriris. Tie li kablon komencis tordi Kaj ghian randon en maron debordi. Jen aperas el mar' chefdiablo: "Diru, Balda, por kio la kablo?" - Mi volas per ghi la maron eksciti Kaj kun via gento malpura kviti. - La majunan diablon kaptis angoro: "Diru, pro kio la malfavoro?" - Pro kio? Vi ja la tributon pagi chesis, Vi pagotempon tute forgesis. Tuj mi faros por mi amuzon Kaj por vi, hunda gento, konfuzon. - "Balda, kara, atendu minuton, Ni pagos plene al vi la tributon. Atendu, mi la nepon invitos". Balda pensas: "Nu, chi tiun mi superspritos!" Jen aperas la diablido, Miauas, kiel malsata katido. "Nu, kampulo-Balda, saluton! Kian vi postulas tributon? Pri tributo ne audis diabloj. De kie do tiuj chi malagrabloj? Tamen ni pagos post la deca trakto, Lau reciproka kontrakto, - Por ke poste ne estu eraro, Ni vetkuru, Balda, chirkau la maro. Kiu chi tien la unua revenos, Tiu la tributon prenos". Balda ekridis: "Diablo amuza! Kion vi elpensis, ruza! Chu vi intencas kun mi vetkuri, Kun mi, kun Balda mem konkuri? Konkuranto vi estas kuragha, Sed vi vetu kun mia frato malpliagha". Iras Balda en apudan arbaron, Kaptas tie da leporoj paron, Unun shovas en sakon kaj returne rapidas. La diablido sur la bordo sidas. Je l' oreloj Balda la leporon balancas: "Jen vi sub mia fajfilo dancos: Por kun mi vetkuri, diablo, Al vi mankas ankorau kapablo - Tio estus nur perdi tempon sensence, Prefere vetkuru kun mia frato komence. Foj-du-tri! Galopu for!" Ekkuris la diablido kaj la lepor' - La unua chirkau la maro, La dua al la hejma arbaro. Fine kun elshovita lango, Chirkauinte la maron, kun enfalintaj vangoj, La diablido sufoke "finish"as, Sur la frunto shviton per la mano vishas, Kredante, ke li venki sukcesas, Sed Balda jam la fraton karesas Kaj diras: "Ho, mia frato, Vi lacighis, ripozu, amato". La diablido ektremis, Perdis kuraghon, la voston subpremis, Strabe gapas al la leporo. "Atendu, mi baldau revenos kun oro". Al la avo li venis, raportas: "Afero domagha! Min superkuris Balda malpliagha!" Streche la maljuna diablo pensis, Sed Balda tiel brui komencis, Ke la tutan maron agitis Kaj sur ghi ondegon ekscitis. La diablido revenis: "Kial vi koleras? Ni plene la tributon liveros. Tamen... ni ankorau unufoje vetos: Kiu bastonon pli foren jhetos, Tiu portu hejmen la tributon. Chu vi timas elartikigi la kubuton? Kion vi atendas? Chu vi havas dubon?" - Ne, mi atendas jen tiun nubon - Mi jhetos tien vian bastonon Kaj poste ankau vin, friponon. - La diablidon timigis chi tiu sorto, Li kuris al la av' kun raporto. Kaj Balda krias terure al diabloj Kaj ree minacas per kablo. La diablido elsaltis: "Kial vi bruas? Sufiche! La tributon ni pagos, tamen kondiche..." - Ne, - diras Balda kun malico, - Nun estas mia vico, Nun la taskon mi donu, Kaj la kondichon mi proponu; Ni vidu, kiel statas via spino: Jen tie pashtas sin chevalino, Se vi shin levi fortos Kaj shin duonverston portos, Estu la tributo via, Se ne, ghi estu mia. - La diablido shovis sin Sub la ventron de l' chevalin', Sin strechis risorte, Penis tutforte, Iom shin levis, du pashojn iris, Je la tria falis, apenau spiris. Balda al li: "Stulta satano, La veto kun mi estas vano. Vi ne povis shin porti per manoj ech, Kaj mi per piedoj portos sen strech' ". Sur la chevalinon Balda saltis, Rajdis verston, nur tiam haltis. La diablido kuris en tim' kaj teruro Al la av' kun raport' pri fiask' je konkuro. La diabloj diskuton aranghis: "Kion fari?" Obstini plu ili ne kuraghis, Sakon kun oro sur Balda'n sharghis. Balda hejmen peze pashas. Lin ekvidinte, la popo sin kashas Post la dorson de la edzino, Detenas spiradon en sino. Balda trovis la malfelichan Kaj postulis la pagon laukondichan. Kun dentoskrapo Metas la pop' la frunton al frapo: De l' unua frap' Saltis la pop' super la kap'; Kaj de l' dua, akuta, Farighis la popo muta. Kaj de l' frapo tria Farighis stulta popo nia. Kaj, frapante, diras Balda inside: "Ke ne estu vi, popo, avida". 1830. Esperantigis Ivan Lubjanovskij |