Chu Esperanto taugas por chinoj? La demando, fakte, estas
sufiche stulta.
Chu chinoj estas iuj apartaj homoj? Memkompreneble, Esperanto
taugas ankau
por chinoj, same kiel por chiuj aliaj. Se unu E-lingva chino
pensas alie,
tio estas ne pli ol lia persona opinio. Mirigas min ne la
kontrauesperanta
opinio de Lee Sau Dan, sed naiva konsentemo, kun kiu iuj SCE-anoj
akceptis
ghin. Oni ne devas solvi similajn problemojn, pridemandante unuan
renkontiton. Chiu kompetenta esperantisto mem povas respondi al
la supra
demando, por tio tute ne necesas esti chino au demandi chinon.
Sufichas
iomete pensi per propra kapo kaj koni kelkajn faktojn.
Esperanto havas en Chinio tre richan historion. Kiu interesighas,
povas legi
pri tio en "Enciklopedio de Esperanto" au en chinaj
E-eldonajhoj, kiuj
abundas. Sufichas mencii, ke en 1912 Esperanto estis instruata en
chiuj
chinaj lernejoj. Nun en Chinio estas eldonataj tre multe da
E-libroj (eble,
nur Brazilo povas konkurenci kun Chinio pri tio). Chinaj E-libroj
havas
specifan charmon, char ili konatigas europanojn kun tute unika
kulturo.
Chiuj konas luksan revuon "El popola Chinio". Miaj
infanoj konas kaj shatas
chinajn porinfanajn E-libretojn.
Esperanto havas pli brilan perspektivon en Chinio ol ekz.en
Hindio, char
Chinio ne estas tiel "difektita" de la angla lingvo.
Por simplaj chinoj,
sendube, estas multe pli facile lerni simplan Esperanton, ol
komplikegan
anglan lingvon. Lernante Esperanton, la chinoj lernas kvazau
multajn
europajn lingvojn samtempe; kaj angla, kaj franca, kaj itala
lingvoj
farighas al ili iomete konataj. Per Esperanto la chinoj facile
povas ekkoni
europan kulturon, sen kio ja ne eblas esti klera homo. Kaj
inverse,
europanoj (kaj aliaj) povas bone ekkoni Chinion per Esperanto.
Konklude:
eble, por neniu azia popolo Esperanto estas same utila kaj
necesa, kiel por
chinoj. Esperanto povas rompi la miljaran chinan ioman izolecon,
kiu estas
nedezirinda pro multaj kauzoj.
"...La ideo de la paco, la kerno de E-ismo, restas en la
koro de la chino;
tio ja povas certigi, ke E havas grandan estontecon en Chinujo.
WON KENN"
(Enciklopedio de Esperanto, p.99). (08.08.99)