PRI MONDA E-MOVADO (4)
2003-someraj diskutoj en dissendolisto "UEA-membroj"

• Pri "Juna Amiko": la sav-recepto estas simpla. En kiu lando ghi estas eldonata? En Hungario? Do, la redakcio farus saghe, se ghi duobligus kvanton de paghoj kaj duonon de la paghoj presus en _hungara_ vivo. Tiuj nacilingvaj paghoj estu dedichitaj al temo "Esperanto kaj infanoj", sed eble ne nur. Tiamaniere la revueto povus trovi milojn da novaj abonantoj en Hungario. Por aliaj landoj ekzistu aliaj versioj: Esperanto-angla, Esperanto-itala, Esperanto-rusa, ktp.
  
  Nature, ke "Juna Amiko" malfacile povas trovi abonantojn - ghi ja estas destinita por infanoj, kiuj JAM scias Esperanton. Sed kiel infanoj povas konatighi kun Esperanto? La vojo, kiun mi proponas, malfermus la pordon kaj enlasus multe da novaj infanoj al Esperanto-mondo.
  
  Por redakcio, situanta en Hungario, eldonadi dulingvan (Esperanto-hungaran) revueton estus ne pli malfacile, ol eldonadi revueton pure E-lingvan. Mi dirus, ke eldonadi dulingvan estus ech pli facile. Mi rajtas tion aserti, char mi ekde multaj jaroj estis kaj ghis nun estas redaktoro de dulingvaj eldonajhoj. Ghuste nacilingvaj tekstoj estas plej interesaj por ekstera publiko, kaj ghuste ili altiras ghin. Nacia lingvo servas kiel shtuparo. Sen shtuparo oni ne povas levighi, chu ne? Nun "Juna Amiko" estas sen shtuparo, kaj estas nature, ke nur malmultaj homoj loghas sur altaj etaghoj.
  
  Estas vero, ke la E-hungara revueto ne estos tre interesa por alilandaj legantoj. Do, devas trovighi entuziasmuloj, kiuj imitos la hungaran sperton kaj ekeldonados similan E-nacian revueton. Esperanta parto povas esti komuna en chiuj versioj, sed eble ech ne.
  
  Eldonado de E-revuoj povas esti profita afero. Sed por tio necesas ekinteresi la popolon, kaj fari tion eblas nur uzante ghian lingvon.

• > Nun 1625 alig'intoj al la 88-a UK
  
  Che kongreso en bonaj kondichoj, en trankvila lando, en centro de Europo, dum unuigho de Europo - oni rajtus atendi pli grandan kvanton de partoprenantoj. Io malghusta estas en kerno de UEA kaj E-movado ghenerale, se kun chiu jaro malpli kaj malpli da homoj deziras partopreni Universalajn Kongresojn. Eble, tial, ke ili ne tiom estas kongresoj de samideanoj, kiom jam kongresoj de nur samlingvanoj. Ankau tiun problemon eblus solvi per parta ekuzo de nacia lingvo (chi-okaze - sveda). Tiam la kongreson povus partopreni homoj, kiuj ankorau ne scias la internacian lingvon, sed interesighas kaj subtenas ghian ideon. Kaj tio plisanigus la situacion en E-movado...

• Multaj homoj _volus_ lerni Esperanton. Sed ili ne ofte vidas ghian reklamon, ghiajn lernolibrojn en sia gepatra lingvo. Pri tio kulpas mem esperantistoj, kiuj fermighis en sia rondo, eldonadas revuojn nur _por si mem_, organizadas kongresojn _nur por si mem_ ktp. Tio estas pura raumismo, kiu neeviteble formortigas Esperanton. La vojo por savi Esperanton estas turnighi vizaghe al la popoloj, meze de kiuj ni loghas.

• Nur se e-istoj turnighos vizaghe al siaj popoloj kaj ekparolos al ili en la popola lingvo, nur tiam la popoloj ekinteresighos pri Esperanto. Sed nun e-istoj mem forbaris sin per muro de sia lingvo kaj aspektas kiel sektanoj. Kaj iliaj kongresoj kutime pasas ne rimarkate de la popolo.

• Mi proponas fari la svedan lingvon libere kaj vaste uzata dum la UK. E-istoj organizu gazetarajn konferencojn, publikajn diskutojn pri temoj ekzemple "Esperanto - stranga hobio au morgaua tutmonda lingvo?" en sia kongresejo, en plej grandaj salonoj, kun partopreno de jhurnalistoj, lokaj estroj ktp. Ne temas pri timemaj grupetoj en parko, sed pri vera Kongreso de interesighantoj pri internacia lingvo, kiu okazu samtempe kaj samloke kun la Kongreso de esperantistoj!!!

• > Fakte, mi trovas vian ideon bona, sed kial vi ne proponis tion antau'
  > ses monatoj, kiam la LKK povis ankorau' prepari ghin?
  
  Mi skribas pri tio jam dum 4 jaroj. Komence mi kritikis tiel nomatan "lingvan disciplinon" en rusiaj E-tendaroj - tradicion, tre malutilan por Esperanto. Poste mi skribis tion saman jam por UEA, proponante "novan strategion". Chiuj miaj skribajhoj konservighis, sed nur malmultaj subtenas tiujn ideojn, char (mi volas ofendi neniun) e-istoj tre degeneris, kion cetere pruvas rezultoj de ilia agado.
  Tamen, tio ne estas miaj ideoj; tion saman skribis kaj pensis multaj aliaj e-istoj. Kutime tiaj e-istoj estas forpushataj fare de la "agresema plimulto".
  Stultuloj, kiam ili parolas Esperante, shajnas al si mem kaj al aliaj pli saghaj ol ili estas envere. Sed kiam ili parolas al "normalaj homoj" en la nacia lingvo, tiam ilia stulteco estas facile videbla. Tial tiaj stultuloj ege kontrauas uzadon de naciaj lingvoj. Esperanto servas al ili kiel masko por kashi sian esencon. Krome, malmultnombreco de esperantistaro pligrandigas shancojn de la stultuloj okupi altajn postenojn. Tial ili neniam konsentos "malshlosi la pordon" kaj "malfermi la fenestrojn". Baroj por disvastigo de Esperanto kushas nur interne de la esperantistaro. Mi diros ech pli kruele: stultuloj ekposedis ("privatigis") la grandan ideon kaj paralizis ghin. Por revivigi la ideon, necesas transdoni la ideon al la vasta publiko.
  
  100 000 membroj por UEA ne estas utopio. Fakte, tiom estas ech tro malmulte. UEA devas havi pli da membroj, ol Atestantoj de Jehovo, da kiuj estas 5 milionoj. Ni havas kion lerni de la jehovistoj. Mi multe skribis klaran planon, priskribis chiujn necesajn pashojn... Renato auskultas, kvazau konsentas, dankas kaj... nenio shanghighas. ... :(
  
  Rompu, rompu la obstinajn barojn
  Inter la popoloj kaj e-istoj!!

• La reala situacio estas tia: "gvidantoj" de rusia E-movado ech ne imagas alian formon de E-movado ol organizi junularajn por-amuzajn tendarojn (kie ili mem ludas chefajn rolojn de reghisoroj kaj aktoroj). Nature, seriozaj neesperantistoj - sciencistoj, pedagogoj, jhurnalistoj kaj aliaj - ne povas ekinteresighi pri tiaj aranghoj, kaj se ili ekinteresighas pri la problemo de internacia lingvo kaj konatighas kun reala agado de niaj esperantumantoj, ili senrevighas pri Esperanto ghenerale.

• Lau vidpunkto de kelkiuj, E-movado konsistas el "aranghoj", t.e. kunvenoj por pli-malpli amuz-ripoza celo. Mi akre protestas, ke oni vidu en esperantismo nur tion. Fakte, jen la kauzo, kial seriozaj homoj ne akceptas Esperanton serioze: ili ja vidas, ke esperantistoj mem ne deziras tutmondigi sian lingvon, sed nur agrable tempumas pere de ghi. Nature, se e-istoj ne disvastigas sian lingvon, neniu faros tion anstatau ili.
  
  Seriozaj homoj - sciencistoj, jhurnalistoj, politikistoj ktp - ne povas interesighi pri la "aranghoj", shatataj de kelkiuj. Tiuj aranghoj estas por specialaj shatantoj; ili (mi ne disputos) estas interesa formo de amatorismo kaj agrabla hobio, sed ne pli. Globalan signifon kaj altan idean enhavon ili ne portas.
  
  Por esprimi mian penson ankorau pli klare, mi apliku analogion. Ni imagu por minuto, ke bolshevikoj-leninistoj ne sukcesis fari revolucion en 1917, ke kun paso de tempo ilia partio malgrandighis ghis ridinda nombro tiel ke en unu urbo loghas apenau unu-du "bolshevikoj", ke, kunvenante unu fojon dum jaro tiuj "bolshevikoj" jam tute ne parolas pri klasbatalo kaj revolucio, sed nur kantas revoluciajn (au ech tute ne revoluciajn) kantojn apud lignofajro kaj lace prelegas pri vivo de Lenin ktp. Chu vi ne nomos tiun partion degenerinta kaj perdinta siajn idealojn? Chu revevighunta Lenin estus kontenta pri tiaj "postsekvantoj"?
  
  
  > Vizitu niajn arangxojn k vidu mem!
  
  Pardonu, viaj "aranghoj" ne interesas min. Se mi volos ripozi, mi trovos ripozejon pli proksime. Min interesus seriozaj konferencoj kaj kongresoj por pridiskuto de internacia lingvo ghenerale kaj Esperanto konkrete; sed tiajn konferencojn REU ne organizas. Fakte, tio signifas grandiozan perfidon. REU devas au shanghighi au esti malfondita. Ghia filistra "agado" malhonorigas kaj kompromitas esperantismon.
  
  Bedaurinde, shajnas, ke ankau tutmonda E-movado iras lau tiu vojo. Aliokaze kial partoprenantoj de Universalaj Kongresoj pli kaj pli malmulthomighas? La respondo estas simpla: esperantistoj ne plu vidas en ili kongresojn de samideanoj, sed nur kongresojn de babilantaj samlingvanoj, kaj tio por multaj ne valoras koston de la vojagho. Chiu povas ripozi inter nacilingvaj samlingvanoj ech pli bone. Se la E-kongresoj konservus la etoson de la Verda Standardo, tiam e-istoj havus grandan entuziasmon pri la kongresoj kaj volonte amase veturus al ghi, ech se la kongreso estus okazonta en maltrankvila au tre malproksima lando.
  
  Por revivigi la entuziasmon, necesas ekuzi naciajn lingvojn. Char plej flamaj entuziasmuloj povas trovighi inter neesperantistoj, kaj iliaj sentoj estas plej puraj, plej noblaj, plej altaj.

• > Ial lastatempe  N. Grisxin igxis la plej fervora propagandisto de la angla
  > lingvo. Cxu vere N. Grisxin igxis malamiko de E-o?
  
  Mi ne propagandas anglan lingvon, mi nur insistas, ke ni uzu tiun lingvon por propagandi Esperanton, char angla lingvo (chu ni volas tion au ne) estas oficiala lingvo de preskau chiuj internaciaj organizajhoj, kaj dum ni stulte uzas nur Esperanton, neniu auskultos nin.

• Anglalingva versio de revuo "Esperanto" estus miloble pli utila, ol Esperantlingva. E-lingvan revuon povas legi nur 10 000 homoj, sed anglalingvan - tuta miliardo. Inter ili - Michael Jackson, Bill Gates kaj aliaj richuloj, kiuj eble entuziasmighus pri Esperanto kaj monhelpus por ghin plipopularigi. E-lingvaj revuoj neniam interesos amasojn.

• Tasko de viro estas progresigi, tasko de virino - konservi kaj gardi. E-lingvaj periodajhoj plenumas fakte nur virinan funkcion - ili konservas kaj gardas la E-kulturon. Nacilingvaj eldonajhoj pri Esperanto plenumas viran funkcion, char ili estas direktitaj al ekstera mondo.

• Estas malfacile disputi kun esperantistoj. De unu flanko, ili rimarkas, ke ilia afero ne progresas au ech malprogresas. De alia flanko, ili estas chiam certegaj pri tio, ke ilia strategio estas ghusta.
  
  Kial oni supozis, ke anglalingva revuo "Esperanto" temu pri tio, kion faras e-istoj? Tia revuo, certe, estus malinteresa. La nacilingva revuo "Esperanto" temu ne pri baraktado de sektanoj, sed pri globala lingva problemo kaj kiel Esperanto povas ghin solvi. Tie estu seriozaj, profundaj artikoloj de specialistoj; estu pruvoj, ke Esperanto malgrau sia facileco por lernado superas naciajn lingvojn lau sia esprim-povo. Mi povas proponi multajn rubrikojn por la revuo. Eble, iomete temu ankau pri reala Esperanto-mondo, kvankam tiu mondo estas nur pala ombro de movado, kiu devus ekzisti.
  
  Chiu serioza afero - kaj Esperanto estas serioza afero, chu ne? - bezonas havi seriozajn revuojn. Ni tiajn revuojn ne havas. Mi timas, ke ni ech ne kapablus ghin organizi.
  
  Chiu serioza revuo devas esti komprenebla por amasoj, t.e. esti en nacia lingvo. Mi ofte mencias imitindan agadon de Jehovistoj (mi kontrauas ilian doktrinon, sed ne pri tio nun temas). Jehovistoj tradukas sian revuon en chiujn lingvojn. Kaj ili ne kontentighas legi siajn revuojn en sia rondo (kiel faras esperantistoj), sed tre aktive disvastigas ilin ekstere. Kaj nur dank'al tio ili varbas novajn membrojn.
  
  Esperantismo, diference de Jehovismo, estas ghusta doktrino; kiajn sukcesojn do ni povus atingi, se ni almenau iomete imitus jehovistan strategion!
  
  Ronaldo: "Law mi pli utilas menciojn pri esp-o (kaj anoncoj pri kursoj) en jamaj periodajxoj nacilingvaj".
  
  Ne! Certe, mencioj estas bona afero. Sed ili nenion shanghos. Mallongaj artikoletoj pri Esperanto ne povas esti profundaj kaj seriozaj, tial oni ne tre kredas al ili. Esperantistoj bezonas sian propran estimindan hejmon (revuon), sed ne chiam kriachi sloganojn, vizitante fremdajn domojn.
  
  Nur transiro al uzado de naciaj lingvoj savos Esperanton.
  
  Let's speak about Esperanto in English!

• Shajnas, ke esperantistoj subtaksas gravecon popularigo de Esperanto inter infanoj. Chu ili ne amas siajn infanojn? Infanoj estas estonta homaro; se Esperanto estas (kiel multaj el ni kredas) estonta tutmonda lingvo, do valoras direkti fortojn por diskonigi Esperanton al infanoj.  Mi proponas krei bildvortarojn, abocolibrojn, lernolibrojn, E-instruajn ludojn por infanoj en interreto...

• Kial e-istoj ofte plendas, ke oni ne interesighas pri ili, ne lernas Esperanton ktp? Ja tio estas naturaj sekvoj de ilia propra agado.
  
  Mi opinias, ke neniu flankulo deziros alighi al UEA, vizitinte uea.org, char tiu retejo disponigas nenion interesan, nenion kortushan. Neniu povas entuziasmighi per tiaj sekaj burokratajhoj.

• Por fari bonan retejon, mono tute ne necesas. Necesas nur entuziasmo, amo al Esperanto (sed ne al si mem) kaj granda deziro labori. Ekzistas multe da unuopaj senpostenaj e-istoj, kiuj faras bonegajn retpaghojn pri Esperanto. UEA devus kolekti tiajn homojn kaj kolekti chiujn tiajn paghojn en sia retejo. Homo videblas lau sia laboro. Uea.org estas morta, ghi ne povas evolui, char oni faris ghin sen fajro en koro, sed nur kiel formalajhon. Bona retejo de UEA devus enhavi ne nur interesajn originalajn artikolojn (aktualan enciklopedion pri Esperanto en diversaj lingvoj), sed ankau ligojn al centoj da interesaj E-paghoj el chiuj landoj.
  UEA-estraro devas konsisti el entuziasmuloj, kies abnegacia laboro estas videbla chiutage.

• Milionoj da homoj chiutage vagadas tra interreto. Ju pli da E-paghoj ekzistos, des pli ofte diversaj homoj renkontos ilin. Pli kaj pli da homoj lernas Esperanton, kaj ili deziras fari paghojn pri kaj en tiu lingvo. Mi pensas, ke tio estas nur aprobinda.
  
  Necesas plenigi interreton per mencioj pri Esperanto, per lecionoj, diversaj E-paghoj ktp. Tio faros Esperanton konata kaj prestigha. Nacilingvaj interretaj paghoj pri E-o - jen plej efika kaj plej reala vojo al la "fina venko".
  
  La ideo pri reta E-centro en chiuj lingvoj estas bona. Sed la laboro pri "esperanto.net" ne estas finita. Ekzemple, rusa parto de "esperanto.net" estas ne tolereble malricha. Vershajne, teamo de la prizorgantoj ne estas sufiche aktiva. Ili nur iometon faris kaj nur ripozas, opiniante la aferon finita, sed reale ghi estas nur komencita. Al mi verdire jam tedis abocaj informoj pri Esperanto: "kio estas", "kiel lerni" ktp. Seriozaj homoj serchas pli profundajn informojn: pri problemoj de internacia lingvo ghenerale, pri avantaghoj kaj (eventuale) mankoj de Esperanto, pri kial ghi ghis nun ne estas tutmonde agnoskita ktp. Tiaj informoj disjhetite trovighas en interreto, sed plejofte en e-istaj retejoj!

• Vizitantoj de pri-Esperantaj paghoj ja ne estas infanoj, ili bezonas seriozan, detalan kaj kortushan informacion. Sed multaj niaj aktivuloj ne kapablas verki seriozajn artikolojn; ili prezentas Esperanton nur kiel ian ekzotikan amuzajhon kaj rezulte varbas (en unu okazo el 1000) nur samajn infaneculojn kiaj ili mem estas.

• Rezolucio de la 88-a Universala Kongreso de Esperanto
  
  La 88-a Universala Kongreso de Esperanto, kunveninte en Gotenburgo, Svedujo, de la 26-a de julio ghis la 2-a de augusto 2003, en cheesto de 1800 personoj el 62 landoj, kaj traktinte la temon "Lingvaj rajtoj kaj respondecoj"
  
  atentigas pri la pluraj iniciatoj kaj deklaroj de Universala Esperanto-Asocio en lastaj jaroj pri la konservado de lingva pluralismo ene de shtatoj kaj en la rilatoj inter shtatoj, kaj pri la rolo, kiun la Internacia Lingvo Esperanto povas ludi kiel efika kaj neutrala ponto inter la diversaj lingvoj;
  
  notas en tiu rilato ekzemple la Manifeston de Prago (1996) pri lingva demokratio, kaj rezoluciojn de Universalaj Kongresoj de Esperanto en Zagreb, Kroatio (2001), kaj Fortaleza, Brazilo (2002);
  
  konstatas,
  
  - ke lingvoj plenumas fundamentan rolon en homaj socioj ne nur kiel iloj de komunikado sed ankau kiel manieroj por esprimi sian identecon;
  
  - ke lingva diverseco reprezentas unu el la grandaj richajhoj de la homa kulturo kaj estas konservenda en la kunteksto de demokratia lingvopolitiko, kaj ke tia politiko ankau liveras la lingvajn rimedojn ne nur por komunikado ene de socioj, sed ankau inter la socioj;
  
  - ke lingvaj rajtoj - nome tiuj rajtoj, kiuj rilatas al la kontentigo de komunikbezonoj kaj la esprimado de identeco en plurlingvaj situacioj - estas esenca sed tro ofte neglektata elemento en la fundamentaj homaj rajtoj;
  
  - ke la realigo de lingvaj rajtoj estas afero ne nur jura sed ankau morala, en kiu chiu havas respondecon partopreni;
  
  - ke tiuj rajtoj aplikighas, au devus aplikighi, je chiuj niveloj de la homa socio, ekde la rajtoj de individuoj tra la protektado de lingvaj malplimultoj ghis lingva egaleco en la rilatoj inter shtatoj;
  
  - ke la principoj de egalrajteco kaj de demokratia komunikado postulas konservadon de la lingva diverseco en multlingvaj komunumoj, en la kadro de egaleca kaj klara lingvopolitiko, char tio ebligas maksimuman socian partoprenon de chiuj civitanoj;
  
  - ke manko de klara kaj aktiva lingvopolitiko malfermas la vojon al lingva dominado kaj hegemonio;
  
  - ke eblas konservi lingvan diversecon, precipe en intershtataj rilatoj, nur per aktiva lingvopolitiko cele al realigo de neutrala multlingvismo, en kiu neniu lingvo havas dominan rolon;
  
  atentigas pri la multjaraj spertoj de la Esperantlingva komunumo kiel modelo de egalrajta komunikado en multlingva socio kaj pri la preteco de tiu lingvo por ludi multe pli aktivan rolon kiel pontolingvo en la rilatoj inter shtatoj kaj en multilingvaj sistemoj de komunikado,
  
  petas la diversajn Esperanto-organizajojn, je internacia, nacia kaj loka niveloj, kunlabori en sistema klopodo atentigi pri la kvalitoj de la Internacia Lingvo Esperanto, kaj konservi kaj evoluigi la lingvon tiel ke ghi plej bone ludu sian rolon kiel transponta lingvo en multlingvaj situacioj,
  
  kaj alvokas al chiuj internaciaj organizajoj registaraj kaj neregistaraj, al registaroj kaj aliaj instancoj, al fakuloj kaj sciencaj organizajoj, kaj al chiuj civitanoj, kiuj deziras konservi kaj fortigi lingvan egalecon je chiuj niveloj, pli profunde esplori la kapablojn kaj atingojn de la Internacia Lingvo Esperanto en la rilatoj inter lingvoj kaj popoloj chie en la mondo kaj apliki ties lingvajn rimedojn.

• Mi ne konsentas kun tiu rezolucio.
  Lingvo estas nur kodo por esprimi siajn pensojn. Same skribo estas nur kodo. Estus absurde, se ekzemple rusoj en diversaj regionoj de Rusio skribus per diversaj literoj: arabaj, hebreaj, rusaj, latinaj, mongolaj, japanaj ktp. Same estas absurde, ke diversaj popoloj esprimas siajn pensojn per diversaj "kodoj" - lingvoj. La homaro bezonas unu komunan lingvon, kaj jen kial la angla furore disvastighas. Transiro al unu komuna lingvo estas neevitebla, restas nur decidi, kiu lingvo ghi estos - chu angla au Esperanto?
  Esperantistoj faras eraron, defendante multlingvecon, char tio metas ilin al reakcia tendaro, kie trovighas naciistoj kaj diversspecaj separatistoj. Shajnas al mi, ke politiko de UEA ne estas bone pripensita rilate al multlingveco.

• L.Zamenhof en sia verko "Esenco kaj estonteco de la ideo de lingvo internacia" konsekvence analizis kaj pruvis 5 tezojn, unua el kiu estis pri neceso de internacia lingvo. Fakte, bezonon pri internacia lingvo nun agnoskas chiuj pensantaj homoj, krom... esperantistoj! Ja chi tiu rezolucio rekte oponas la ideon pri internacia lingvo ghenerale, defendante konfuzan babelon. Dum 100 jaroj e-istoj komencadis sian propagandon per tiu maldezirinda babelo kaj reciproka malkomprenado, kaj jen en 2003-a jaro subite klarighis, ke manko de komuna lingvo estas ghuste tio, por kio batalu esperantistoj. Kial ni venis al tia absurdo? Char la rolon de internacia lingvo pli kaj pli ludas angla lingvo. Kvankam angla lingvo estas malpli oportuna ol Esperanto, ekzisto de ia ajn internacia lingvo chiuokaze estas pli bona, ol ghia plena foresto. Esperantistoj en nuna situacio devas montradi avantaghojn de Esperanto kompare kun la angla. Anstataue ili komencis neadi internacian lingvon ghenerale, subfosante siajn proprajn radikojn!

• Valoreco de multlingveco estas tre dubinda, char lingvo estas ne pli ol kodo. La homaro bezonas unuecan kodon. Poste aliaj kodoj iom post iom farighos nenecesaj. Malgrandaj kodoj (t.e. uzataj de malmultaj homoj) estas nenecesaj jam nun, kaj ties uzantoj libervole transiras al pli grandaj kodoj.

• Naciaj lingvoj (antau chio - malgrandaj) detruighas per si mem, char tia estas tendenco de nia epoko. Aliokaze "la popoloj NE faros en konsento unu grandan rondon familian". Kiom longe ekzistos nacioj, tiom longe homoj de diversaj nacioj rigardos unu alian kun suspektemo, antaujughoj kaj malsimpatio, memorante kruelan historion de pasintaj jarcentoj.
  
  La angla, forpushante malgrandajn naciajn (naciistajn) lingvojn, faras grandan progreseman laboron. Tion ni tute ne devas kontraui. Ni penu nur anstatauigi la anglan per Esperanto por tiu rolo, sed ne neu ghin en principo!

• Esperantistoj timeme proponas sian lingvon kiel rimedon por pluvivigi etajn nacilingvojn, sed la vivo estas pli kuragha: etaj nacilingvoj simple malaperas el uzado. Ni tute ne devas bedauri au kontraustari tion, char, unue - ni ne povos ion ajn fari, due - tiu procezo estas neevitebla kaj progresema. Ni devas batali ne por konservado de status-quo, sed por turni la proceson direkte al ekuzo de Esperanto. Esperanto estas pli bona ol la angla ne nur pro sia facileco, sed ankau pro sia potenciala richeco kaj ebleco krei novajn vortojn. Se iu nacilingvo posedas unikajn vortojn, do Esperanto povos krei iliajn kopiojn; tiel perdighus neniu richajho de naciaj lingvoj. En Esperanto oni ech povas konstrui milionojn da unikaj vortoj, kiujn posedas neniu nacia lingvo. Tio estas unu flanko de la afero.
  
  Alia flanko de la afero estas tio, ke la angla estas chi-momente reale funkcianta internacia lingvo. Ghi estas internacia lingvo en komerco, aviado, scienco, sporto, muziko ktp. Ghi posedas richan terminologion, kaj chiuspecaj lernolibroj de la angla trovighas chie en la mondo. Ne tiel estas pri Esperanto: ghiaj lernolibroj estas malfacile troveblaj, kaj ghi restas internacia lingvo nur teorie, sed ne praktike. Pri tio, certe, kulpas esperantistoj mem kaj interalie estraro de la plej granda E-organizajho - UEA. Ghi ne estas sufiche aktiva kaj iomete "erarvojas" pri strategiaj problemoj.
  
  Registaro de Tajlando deziras fari anglan lingvon la dua oficiala lingvo de la lando. Renato Corsetti malaprobas tion, kaj vane! Disvastigho de la angla en Azio estas progresema afero, char nur tiel ni povos komunikighi kun chinoj, japanoj, tajlandanoj ktp. Ili mem komprenas tion kaj volonte lernas la anglan. Esperantistoj faras grandan eraron, protestante kontrau disvastigho de la reala internacia lingvo (ech se ghi ne estas perfekta).
  
  Angla lingvo estas aliancano de Esperanto. Mi jam milfoje diris tion. Sed ial e-istoj, anstatau pli aktive labori por Esperanto (ekzemple, krei porinfanan bildvortaron en interreto), vane rezolucias defende al multlingveco kaj kontrau la angla!! :(

• Boris Kolker:
  > Batalo kontraux la angla lingvo estas sensenca kaj ecx
  > malutila, cxar gxi montras esperantistojn kiel
  > utopiulojn (don-kihxotojn).
  
  Ofte e-istoj estas ne nur utopiistoj, sed reakciuloj, kiuj batalas kontrau angla lingvo pro politikaj konsideroj, subtenante anarhhieman kontrauglobalismon, islaman terorismon kaj naciismon de chia koloro. Ech cirkulas opinio, ke "normala esperantisto" devas esti kontrau-usonema!

• Angla lingvo
  faras ekstreme gravan laboron. Ghi forbalaas naciismon kaj etajn nacilingvojn. Kaj mem ghi ne prezentas naciismon, char angla lingvo estas nun fakte komuna proprajho. Ghin parolas ne nur blankaj, sed ankau flavaj, nigraj homoj kaj chiuj kleruloj tra la tuta mondo.
  
  Konservi plurlingvecon signifas konservi malracian chiujaran malshparadon de miliardoj da dolaroj por tradukado kaj interpretado. Konservi plurlingvecon signifas konservi suspektemon kaj fremdecon inter nacioj. Peni konservi plurlingvecon signifas stari sur reakciaj pozicioj.
  
  Homoj, kiuj parolas etajn nacilingvojn, estas handikapitaj. Malgrandaj nacioj neniam povos traduki al sia lingvo chiujn novajn librojn, filmojn, komputilajn programojn; ili devos au postresti kulture, au uzi grandan lingvon - kaj en tiu lasta okazo ili iom post iom neeviteble shanghos sian nacian identecon. Pri tio ne necesas bedauri. Estus granda stultajho batali por konservado de chiu lingvo de chiu gento. Ju pli malgranda estas la gento, des pli baldau ghia lingvo formortos.

• Esperanto ne kontrauas naciajn lingvojn. Ghi (t.e. esperantistaro) ne batalu kontrau naciaj lingvoj. Sed ghi ankau ne batalu por konservado de naciaj lingvoj. Tio estus same sensenca kiel batali por au kontrau veno de printempo. Tutmonda lingvo ekzistos - tio estas plej evidenta fakto. La demando estas nur - KIU lingvo ghi estos: la angla au Esperanto?

• Malgrandaj lingvoj estas tre dubinda "trezoro". Eta lingvo por ghiaj parolantoj estas kiel ghibo por ghibulo. Deziro helpi al etlingvanoj ajnapreze konservi iliajn lingvojn estas kruela. Nur transirante al granda lingvo, ili povos ghui chiujn kulturajn valorajhojn de la mondo.

• Kelkiam oni diras naivan opinion, ke la internacian lingvon povas farighi la china, char ghin parolas pli multe da homoj. Sed oni ja devas konsideri ne nur kvanton de parolantoj, sed ankau kvanton de kulturaj valorajhoj. Kulturaj valorajhoj, kiujn produktas la anglalingva mondo, miloble superas tiujn de la china mondo. Tial chinoj neeviteble transiros al angla lingvo. Angla lingvo ne havas konkurentojn inter naciaj lingvoj, tute same kiel Esperanto ne havas konkurentojn inter lingvoj artefaritaj.

• Oni shanghas sian nacian identecon kaj transiras al alia lingvo nur se oni mem tion deziras, kaj neniu rajtas tion postuli au malpermesi. Cetere, homo, transirante de eta lingvo al ega lingvo, preskau nenion perdas, sed akiras nekompareble pli multon.

• Chu vere multlingva homo estas pli richa (kulture)? Tio estas tre dubinda. Kutime homoj lernas plurajn lingvojn ne por ighi pli richa (kulture), sed simple pro bezono. Lernado de fremda lingvo per si mem apenau richigas, char, kiel mi jam diris, lingvo estas ne pli ol kodo. Lingvo estas vestajho por pensoj. Analogie ni povas diri, ke skribo estas vestajho por lingvo. Ni supozu, ke franca lingvo en diversaj partoj de Francio estus skribata per diversaj skriboj: latina, cirila, araba, korea, hinda kaj tiel plu. Chu vere franco, kiu scius chiujn tiujn skribojn, estus pli richa? Racia homo dirus, ke lerni kaj uzi diversajn skribojn por la sama lingvo estas sensenca perdo de tempo kaj fortoj kaj ke necesas interkonsenti pri unu komuna skribo. Tiel same estas pri lingvoj. Chiuj homoj parolas la saman internan "lingvon" - logikan pensadon, nur ghia kodo au "vestajho" estas malsama che diversaj nacioj. Se homoj ne estus devigataj lerni plurajn lingvojn, ili povus pli bone posedi sian denaskan lingvon. Homa memoro ne estas senfina. Prefere oni sciu 100 000 vortojn de unu lingvo, ol po 10 000 vortoj el 10 diversaj lingvoj, char pensado per 100 000 vortoj estas pli profunda kaj richa.
  
  Multlingveco de la mondo estas malraciajho, kiu iom post iom malaperas (ho ve, ne dank'al Esperanto).
  
  Formortantaj malgrandaj lingvoj povas daurigi sian ekzistadon nur perforte devigante siajn anojn kaj chiujn, kiuj vivas en tiu regiono, lerni kaj uzi tiujn lingvojn. Ekzemple, latva (ukraina, belorusa) lingvo estas formortanta, char ghi ne estas necesa. Ne eltenante honestan konkuradon kaj pacan kunekzistadon, latvaj (ukrainaj kaj aliaj) naciistoj subpremas rusan lingvon, devigas rusajn infanojn vane malshpari tempon por lernado de iliaj nenecesaj lingvoj, detruas karierojn kaj vivojn de homoj... Angla lingvo forbalaus tion.
  
  Multaj lingvoj jam estas formortintaj, sed sciencistoj scias ilian vortaron kaj gramatikon. Chu ni renasku tiujn lingvojn kaj refondu la malnovajn naciojn? Por kio? Chu ni ekuzu chiujn ghis nun ekzistintajn skribojn? Tio estus sensencajho.

• Iom post iom okazos tiel, ke homoj pli kaj pli uzados pli grandajn lingvojn, kaj, ne havante praktikon pri sia denaska lingvo, forgesos ghin. Ne chiam homoj vivos enkadre de sia nacio.

• Ofte diversaj homoj de la sama nacio pli malsame perceptas la mondon kaj esprimas siajn pensojn kaj sentojn, ol homoj de malsamaj nacioj. Multlingveco nenion aldonas al richeco de la homaj perceptoj; ghi, male, malhelpas vidi tiun richecon.

• Batalante por konservi chiun lingvon, vi altrudos malaperantajn lingvojn al tiuj homoj, kiuj ne volas uzadi ilin.
  
  Por kio konservi ilin? Kie estas foruzitaj shuoj de via avo? Chu vi ankau ilin konservas?

• > Cxu vi pensas ke euskoj emas forlasi sian etan lingvon?
  
  Naciistoj - ne. Ili ech estas pretaj eksplodigi bombojn surstrate, nur por devigi aliajn homojn paroli la saman lingvon kun ili. Sed tio estas reakcia forto. Normalaj euskoj forlasos sian lingvon favore al hispana kaj angla, kaj ju pli rapide - des pli bone.
  
  Kaj ju pli baldau hebreoj kaj araboj en Israelo kaj apud ghi transiros al angla lingvo, des pli baldau tie venos firma paco. Ghuste lingva kaj religia malsameco nutras la intergentan malamon. Kiu kontrauas disvastighon de angla lingvo, tiu simple malhelpas al interpacigo de la popoloj.

• Tiel nomata "altrudo" de la angla estas mito. Reale milionoj da homoj en diversaj landoj volontege lernas la anglan kaj ech estas pretaj pagi por instruado grandan monon. Angla lingvo donas eblecon komunikighi kun la tuta mondo; oni farighas vera homarano per ghi. (Mi ne diras, ke mi shatas tian ordon; mi nur konstatas realecon. Mi preferus, ke sur loko de la angla trovighus Esperanto, sed tio dume ne estas reala.)
  
  Angla lingvo reale funkcias kiel internacia, kaj tio estas fakto. Celo de esperantistoj estas batali por anstatauigo de la angla per Esperanto (sed ne prediki babelon kaj hhaosan uzadon de chiuj naciaj lingvoj inter la nacioj).
  
  "Imperiisma kulturaltrudo" de la angla estas mito. Bedaurinde, tre disvastigita. Certe, la angla ne estas plej bona lingvo, kaj certe ghi estas malpli facila ol la hispana. Sed tio ne shanghas ghian rolon. Kaj chefe, pere de angla lingvo la kultura ekspansio iras ne nur en unu direkto. Ne nur angliaj kaj usonaj produktajhoj pere de ghi disvastighas tra la mondo, sed pere de ghi ankau produktajhoj de neanglalingvaj landoj disvastighas al Usono kaj Britio (kaj tutmonde). Forigu la anglan, kaj tiuj landoj ighos kulture izolitaj. Kial anglofoboj ne volas vidi tion?
  
  Anglofobio kaj usonofobio bazighas sur ia primitiva kaj malviva teorio, simila al marksismo. Kaj same danghera teorio...
  
  Uzado de angla lingvo kiel internacia ankorau ne signifas, ke oni agnoskas anglalingvajn popolojn iel superaj. La lingvo estas nur rimedo. Pere de angla lingvo interkomunikighas ech plej grandaj usonofoboj kiel ekz. arabaj ekstremistoj kaj nordkoreaj fipolitikistoj.
  
  Finfine, oni ankau Esperanton povas akuzi pri io. Ekzemple, pri europocentrismo. Eble, trovighos azianoj au afrikanoj, kiuj diros, ke uzado de europeca Esperanto enhavas ideon pri supereco de blanka raso. Tiaj akuzoj estas maljustaj kaj dangheraj - kiel rilate al Esperanto, tiel ankau rilate al angla lingvo.

• Disvastigho de la angla ne minacas al Esperanto, sed male, helpas al ghi, plenumante parton de ghia misio. Angla lingvo estas simila al traktoro, kiu trarompas vojon en ghangalo por estonta magistralo - Esperanto. Esperanto disvastighos pere de la angla. Kiu batalas kontrau la angla, tiu batalas kontrau internacia lingvo ghenerale kaj tiras nin malposten, al mezepoko kun intergenta malamo kaj militoj.